ScienceHoaxes 7
Τετάρτη 4/6/2020
Τίτλος εκπομπής: Οι ψυχολογικές διαστάσεις της πανδημίας σε παιδιά και εφήβους.
Συντονίστρια: Κατερίνα Χαραλάμπους
Φιλοξενούμενοι: Δρ Μάχη Κλεάνθους (παιδοψυχίατρος), Δρ Ελένη Καραγιάννη (κλινική ψυχολόγος) και Δρ Λάμπρος Σαμαρτζής (ψυχίατρος)
Ολοκληρώθηκε η 7η διαδικτυακή εκπομπή των Science Hoaxes με θέμα τις ψυχολογικές διαστάσεις της πανδημίας σε παιδιά και εφήβους. Βασικά σημεία της χθεσινής συζήτησης ήταν τα εξής:
- Οι συνέπειες του εγκλεισμού ήταν πιο έντονες στις ευάλωτες ομάδες (άτομα με προηγούμενες ψυχολογικές δυσκολίες ή διαταραχές, ηλικιωμένοι σε απομόνωση ή σε οίκους ευγηρίας, μονογονεϊκές οικογένειες, φτώχεια κτλ.)
- Ο εγκλεισμός οδήγησε σε αύξηση ενδοοικογενειακής βίας. Ειδικά σε παιδιά στην εφηβεία υπήρξαν και αρκετά περιστατικά βίας από εφήβους προς γονείς
- Ο κορονοϊός δεν προκαλεί από μόνος του ψυχική νόσο αλλά εάν υπάρχει προϋπάρχουσα ψυχική ασθένεια ή υποβόσκουσα διαταραχή τότε θα δημιουργήσει πρόσφορο έδαφος για να γίνουν πιο έντονα τα συμπτώματά της.
- Τo κράτος λειτούργησε πολύ σπασμωδικά χωρίς πλάνο δράσης. Καμία οργάνωση, ούτε πρόληψη ούτε συντονισμένες κινήσεις του αρμόδιου υπουργείου. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Παιδοψυχιατρικής εταιρείας και του Συνδέσμου Ψυχολόγων οι οποίοι με δικές τους πρωτοβουλίες οργανώθηκαν, δήλωσαν ετοιμότητα και πρόθεση συνεργασίας για αντιμετώπιση των ψυχολογικών επιπτώσεων της πανδημίας. Δεν υπήρχε όμως καμία ανταπόκριση σε οργανωμένη βάση από την πολιτεία.
- Τονίστηκε ότι το κράτος οφείλει να προχωρήσει στη δημιουργία ομάδας εργασίας με επιστήμονες από διαφορετικές ειδικότητες για δημιουργία βέλτιστων πρακτικών και πρωτοκόλλων που αφορούν χειρισμό και διαδικασίες περιστατικών ψυχικής υγείας.
- Παρουσιάστηκαν καλές πρακτικές μεγάλων εργοδοτών σε χώρες του εξωτερικού όπου υπάρχουν employee assistance programs δηλαδή ειδικά προγράμματα που χρηματοδοτούνται από τους εργοδότες για ψυχολογική στήριξη των υπαλλήλων τους επειδή αναγνωρίζουν την πολύπλευρη φύση της υγείας και την καταλυτική σημασία της ψυχικής διάστασης της υγείας.
- Αναδείχθηκε η σημασία του σχολείου για τα παιδιά ως χώρος κοινωνικής μάθησης και αλληλεπίδρασης. Η ελλιπής επικοινωνία των σχολείων με τα παιδιά λόγω του εγκλεισμού είχε αποτέλεσμα να διαταραχθεί ο ψυχισμός τους αφού στερήθηκαν τον κατεξοχήν χώρο κοινωνικοποίησής τους.
- Παρατηρήθηκε αύξηση εξαρτήσεων λόγω του εγκλεισμού που ίσως οφείλεται στα υψηλότερα επίπεδα άγχους.
- Η υγειονομική αυτή κρίση οδηγήσε σε επιστημονική και πολιτική συναίνεση για την αναγκαιότητα ενίσχυσης των δημόσιων συστημάτων υγείας.
- Η απόφαση της τελευταίας στιγμής του ΥΠΠΑΝ για τον αποκλεισμό παιδιών με αναπηρίες από τα γενικά σχολεία και την απαίτηση για ειδικά έντυπα και εγκρίσεις από επιτροπές υπό το πρόσχημα της προστασίας τους από τον κορονοϊό δεν έχει καμία επιστημονική τεκμηρίωση και προάγει δυσμενείς διακρίσεις εις βάρος τους.
- Τα παιδιά νηπιαγωγείων είναι καλύτερα να πάνε πίσω στο σχολείο παρά τα αυστηρά πρωτόκολλα. Είναι σημαντικό για την ψυχολογία τους να δουν τους φίλους τους αλλά και να έχουν την ευκαιρία να βάλουν μια τελεία στη φετινή σχολική χρονιά αποχαιρετώντας τη δασκάλα και τους συμμαθητές τους.
Τελικά συμπεράσματα
- Μέσα από την κρίση αυτή μάθαμε καλύτερα τι είναι ιώσεις, αναγνωρίσαμε τη σημασία της κοινωνικής αλληλεγγύης και της επιστήμης. Σε υψηλότερο επίπεδο δημιουργήθηκε μια πολιτική συναίνεση για ενίσχυση των συστημάτων υγείας.
- Ειδικά για τον τομέα της ψυχικής υγείας έγινε αντιληπτό ότι πρέπει να επενδύσουν τα κράτη σε ισχυρά συστήματα υγείας που θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση και διαχείριση κρίσεων.
- Είναι σημαντικό να μειωθεί το στίγμα που συνοδεύει την ψυχική νόσο ή τις ψυχολογικές διαταραχές. Οι γονείς να συνεχίσουν να ζητούν βοήθεια για τα παιδιά τους όταν υποψιάζονται ότι κάτι δεν πάει καλά ως προς την ψυχική τους υγεία.
- Καλύτερα να κάνουμε ένα πράγμα παραπάνω παρά πιο λίγο. Η πρόληψη και η έγκαιρη παρέμβαση είναι καθοριστικής σημασίας.
- Δεν υπάρχει υγεία χωρίς την ψυχική υγεία. Η αναζήτηση βοήθειας από ειδικό ψυχικής υγείας είναι ένδειξη δύναμης και όχι αδυναμίας.